Η «μαφία της άμμου» εξαντλεί τα αποθέματα του πλανήτη. Το παγκόσμιο παράνομο εμπόριο άμμου κυμαίνεται από 200 έως 350 δισ. δολάρια ετησίως, αφού περίπου 50 δισ. τόνοι άμμου χρησιμοποιούνται ετησίως και αυτό είναι ήδη διπλάσιο από την ποσότητα άμμου που παράγεται από τη φύση την ίδια χρονική περίοδο. Η Γη χρειάζεται χιλιάδες χρόνια για να αναπληρώσει τα αποθέματα ιζημάτων που, προσώρας, υφίστανται υπερεκμετάλλευση. Πρόσφατοι υπολογισμοί δείχνουν ότι με τον τρέχοντα ρυθμό εξόρυξης, ο κόσμος θα μπορούσε να ξεμείνει από άμμο ήδη από το 2050. Οι αγοραστές σπάνια ελέγχουν την προέλευση της άμμου· η νόμιμη και παράνομη άμμος της μαύρης αγοράς φαίνονται πανομοιότυπες. Η παράνομη εξόρυξη σπανίως ανησυχεί τις αρχές επιβολής του νόμου, επειδή μοιάζει με νόμιμη εξόρυξη –αφού υπάρχουν φορτηγά, εκσκαφείς και φτυάρια–, ενώ δεν υπάρχει κανένας ιδιοκτήτης που να υποβάλλει καταγγελίες και οι υπάλληλοι μπορεί να δωροδοκούνται.
Κένυα, Μαρόκο και Μοζαμβίκη, πάντως, μοιάζουν να αποτελούν βασικό στόχο της μαφίας της άμμου, σύμφωνα με το Scientific American.Στη βορειοδυτική Αφρική, υπάρχει μια σειρά παραγόντων παράνομης διακίνησης: η περιοχή προσφέρει είσοδο στις ευρωπαϊκές αγορές και το μωσαϊκό της από εύθραυστες κυβερνήσεις, τρομοκρατικές ομάδες και διεφθαρμένες διεθνείς εταιρείες την καθιστά ευάλωτη. Επιπλέον το φαινόμενο παρατηρείται και στις ΗΠΑ. Το τελευταίο ορυχείο άμμου ποταμού στην Καλιφόρνια έκλεισε οριστικά το 2020. Στη Γλασκώβη «καταστράφηκε φυσικός βιότοπος εξαιτίας της εκβιομηχάνισης».
Ο διευθυντής της οργάνωσης «Αρχιπέλαγος», σημειώνει ότι το ζήτημα της υποχώρησης της ποσότητας άμμου και της διάβρωσης της ακτογραμμής έχει παρατηρηθεί και στην Ελλάδα, όπως και στη δυτική Μεσόγειο (Γαλλία, Ισπανία, Πορτογαλία), αλλά και στη Γλασκώβη, «όπου καταστράφηκε φυσικός βιότοπος εξαιτίας της εκβιομηχάνισης». Και δεν είναι μόνον η θαλάσσια άμμος· η άμμος των ποταμών υποχωρεί επίσης, καθώς παρατηρείται «διάλυση στις όχθες, στα πρανή και στις εκβολές των ποταμών, πολλές φορές, μάλιστα, από έργα υποδομής. Η άμμος μας λιγοστεύει».
Το φαινόμενο της έλλειψης άμμου, πάντως, προκαλεί ήδη –και πρόκειται να προκαλέσει– πολυεπίπεδα προβλήματα. Οι επιστήμονες μιλούν για τη μη αμφίδρομη τροφοδοσία μεταξύ χερσαίας και θαλάσσιας άμμου, που δημιουργεί τεράστια προβλήματα περιβαλλοντικής φύσης που επηρεάζουν, πλην της χλωρίδας και της πανίδας, και τον ίδιο τον άνθρωπο. Η υποχώρηση της άμμου καταστρέφει τις ποσειδωνίες, τα ριζώματα, τα μεγάλα θαλάσσια λιβάδια, όπως λέγεται. «Καταστρέφεται ο υποβρύχιος κήπος, ο οποίος είναι το σπίτι πολλών οργανισμών, αλλά και κρατά τις θάλασσες καθαρές. Με την έλλειψη άμμου, δεν βρίσκει πρόσφορο έδαφος η θαλάσσια χλωρίδα.
Οι λύσεις κατά το Scientific American χωρίζονται σε τρεις κατηγορίες: αναζήτηση νέων πηγών άμμου (όπως η άμμος που έχει αποκαλυφθεί με την υποχώρηση του πάγου στη Γροιλανδία)· απογραφή των διαθέσιμων πόρων ιζήματος μέσω του ελέγχου της άμμου, που θα πρέπει να γίνει πριν από τις εξορύξεις· απόσταση μεταξύ των τοποθεσιών εξόρυξης που θα πρέπει να εξαρτάται από το πλάτος και τον ρυθμό αναπλήρωσης. Υφίσταται λοιπόν η ανάγκη διεθνών κανονισμών για τη διατήρηση της βιωσιμότητας της άμμου, ενώ οι ζώνες ασφαλείας θα πρέπει να επισημαίνονται κατά την εξόρυξη κοντά σε υποδομές, όπως γέφυρες ή αναχώματα. Ταυτόχρονα, η εξόρυξη θα πρέπει να γίνεται κατά τη διάρκεια περιόδων με τη χαμηλότερη βιολογική δραστηριότητα και οι αρχές θα πρέπει να προσέχουν τις εποχές και την κατάσταση ωοτοκίας. Ταυτόχρονα τονίζεται ότι ένα παγκόσμιο πρόγραμμα για την εύρεση και παρακολούθηση της εξόρυξης ιζημάτων είναι υποχρεωτικό, με τη βοήθεια της τηλεπισκόπησης.

Πηγή: https://www.kathimerini.gr/life/environment/562867246/i-mafia-tis-ammoy-exantlei-ta-apothemata-toy-planiti/
Photo by marcinjozwiak / pixabay