Κάνναβη: «Το Δομικό Υλικό του Μέλλοντος»;
Ίσως, ακούγεται παράξενο. Ίσως, δεν είναι ιδιαίτερα γνωστό, μα… υπάρχει δυνατότητα κατασκευής τούβλων από κάνναβη − 3D εκτύπωσης, ακόμη και ανάμιξης με νερό και ασβέστη και αξιοποίησης αυτών αντί για τις παραδοσιακές επιλογές μόνωσης, που, από ό,τι φαίνεται, ευθύνονται για το 11% των παγκόσμιων εκπομπών άνθρακα.
«Γιατί λοιπόν δεν το χρησιμοποιούμε περισσότερο;» αναρωτιέται η Elissaveta M. Brandon, συγγραφέας του άρθρου.
Η κάνναβη είναι ένα από τα ταχύτερα αναπτυσσόμενα φυτά στον πλανήτη και οι δυνατότητές της ως δομικό υλικό είναι γνωστές εδώ και αιώνες. Όπως αναφέρει η πηγή, χρησιμοποιήθηκε για τη σφράγιση κινεζικών ιστιοφόρων ήδη το 200 π.Χ., αλλά και για την ενίσχυση γεφυρών στη Γαλατία.
Ως στέλεχος της πανταχού παρούσας Cannabis sativa, η κάνναβη μπορεί να φτάσει τα 13 πόδια σε λίγους μήνες. Μπορεί να καλλιεργηθεί σε 90 έως 120 ημέρες—δηλαδή 100 φορές πιο γρήγορα από τις βελανιδιές. Είναι ελαφρύτερη και λιγότερο ακριβή από το ξύλο, και σύμφωνα με πρόσφατες μελέτες, μπορεί να απορροφήσει άνθρακα δύο φορές πιο αποτελεσματικά από ένα δάσος.
Όπως ήδη αναφέρθηκε, τα δομικά υλικά ευθύνονται για το 11% των παγκόσμιων εκπομπών άνθρακα και καθώς η οικοδομική βιομηχανία συνεχίζει να αναζητά τρόπους για να μειώσει το αποτύπωμα άνθρακα, οι επιστήμονες, οι αρχιτέκτονες και οι κατασκευαστές στρέφονται στα φυσικά υλικά. Μαζί με άλλα βιοϋλικά, όπως τα φύκια, το μυκήλιο ή ακόμα και ο φλοιός του καφέ, η κάνναβη γίνεται όλο και πιο δημοφιλής ως ένα από τα πιο βιώσιμα υλικά στον κόσμο.
Τι συμβαίνει όμως με τους ρυθμιστικούς κανόνες καλλιέργειάς της;
Το καλοκαίρι ολοκληρώθηκε στη Γαλλία το πρώτο δημόσιο κτίριο κατασκευασμένο από κάνναβη. Η εγκατάσταση 4.000 τετραγωνικών ποδιών Pierre Chevet Sports Centre σχεδιάστηκε και κατασκευάστηκε από το γαλλικό στούντιο Lemoal Lemoal στην πόλη Croissy-Beaubourg κοντά στο Παρίσι. Το εσωτερικό των τοιχωμάτων του αποτελείται από μπλοκ κάνναβης, ενώ η επικάλυψη από πάνελ με ίνες τσιμέντου για την προστασία των τεμαχίων κάνναβης.
Το «Hempcrete» παρασκευάζεται από την ανάμειξη κάνναβης με ασβέστη και νερό. Ζυγίζει περίπου το ένα όγδοο του κανονικού σκυροδέματος, αλλά οι αρχιτέκτονες φαίνεται πως το επέλεξαν για τις ακουστικές και θερμικές του ιδιότητες, καθώς και την αντοχή του στη φωτιά.
Οι ίδιοι συμπλήρωσαν μάλιστα πως η κύρια πρόκληση με την κάνναβη είναι να πειστούν οι πελάτες ότι είναι μια βιώσιμη εναλλακτική λύση στο σκυρόδεμα −ειδικά όταν ένας τοίχος από κάνναβη φαίνεται λίγο πιο ρουστίκ και όχι τόσο εκλεπτυσμένος όσο το σκυρόδεμα.
Μακροπρόθεσμα, η επιλογή της παραπάνω εναλλακτικής αναμένεται να βοηθήσει τους ιδιοκτήτες κτιρίων να εξοικονομήσουν ενέργεια και χρήματα χάρη στις μονωτικές του ιδιότητες.
Ενδιαφέρον έχει να αναφέρουμε πως, σήμερα, η Κίνα είναι ο μεγαλύτερος παραγωγός κάνναβης στον κόσμο, ακολουθούμενη από τη Γαλλία, τον μεγαλύτερο παραγωγό στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Οι ΗΠΑ ακολουθούν, με το τροποποιημένο νομοσχέδιο του 2018 για τη γεωργία να νομιμοποιεί πλέον τη γεωργική κάνναβη και να επιτρέπει τη σταδιακή ανάπτυξη της καλλιέργειας και χρήσης αυτής.
Παραδείγματα και Περιπτώσεις
Η πρωτοβουλία των αρχιτεκτόνων του κτιρίου στη Γαλλία δεν αποτελεί όμως μοναδική περίπτωση. Το κάθε άλλο:
(1) Στο Ketchum του Αϊντάχο, η startup Hempitecture δημιούργησε το HempWool, ένα είδος μόνωσης που αποτελείται από 95% ίνες και μπλοκ κάνναβης.
(2) Στο Durham της Βόρειας Καρολίνας, η Plantd δημιουργεί πρωτότυπα ενός Oriented Strand Board με βάση την κάνναβη (είδος υλικού που χρησιμοποιείται συχνά για την επένδυση στεγών, τοίχων και δαπέδων).
(3) Και στο Κεντάκι όμως, μια εταιρεία που ονομάζεται HempWood χρησιμοποιεί ίνες κάνναβης για την κατασκευή εναλλακτικού ξύλου. Μέσα στα επόμενα χρόνια, ο Gregory Wilson της HempWood σχεδιάζει να επεκτείνει τη χρήση εναλλακτικού ξύλου σε εξωτερικά καταστρώματα, αδιάβροχα δάπεδα και δομική ξυλεία.
Βέβαια…
Προς το παρόν, η κάνναβη δεν μπορεί να χρησιμοποιηθεί δομικά μόνη της. «Ένα από τα πράγματα που λείπει από τον τομέα της κάνναβης και τα φυτικά υλικά είναι η συνοχή…», τονίζει ο Darshil Sha, ανώτερος ερευνητής στο Κέντρο Καινοτομίας Φυσικών Υλικών στο Πανεπιστήμιο του Κέιμπριτζ. Για να μπορέσουν να υιοθετηθούν οι εναλλακτικές βιώσιμες λύσεις με βάση την κάνναβη, οι κανονισμοί πρέπει να αλλάξουν.
Μένει να δούμε αν «[η κάνναβη] είναι το φυτό του μέλλοντος» (Shah).
[1] «A new building in France makes the case for hemp to replace concrete», δημοσιευμένο 16 Δεκεμβρίου 2021, https://www.fastcompany.com/90706461/a-new-building-in-france-makes-the-case-for-hemp-to-replace-concrete
[2] https://acslabcannabis.com/blog/harvesting/how-and-when-to-harvest-hemp/
[3] https://www.natmat.group.cam.ac.uk/
«Γιατί λοιπόν δεν το χρησιμοποιούμε περισσότερο;» αναρωτιέται η Elissaveta M. Brandon, συγγραφέας του άρθρου.
Η κάνναβη είναι ένα από τα ταχύτερα αναπτυσσόμενα φυτά στον πλανήτη και οι δυνατότητές της ως δομικό υλικό είναι γνωστές εδώ και αιώνες. Όπως αναφέρει η πηγή, χρησιμοποιήθηκε για τη σφράγιση κινεζικών ιστιοφόρων ήδη το 200 π.Χ., αλλά και για την ενίσχυση γεφυρών στη Γαλατία.
Ως στέλεχος της πανταχού παρούσας Cannabis sativa, η κάνναβη μπορεί να φτάσει τα 13 πόδια σε λίγους μήνες. Μπορεί να καλλιεργηθεί σε 90 έως 120 ημέρες—δηλαδή 100 φορές πιο γρήγορα από τις βελανιδιές. Είναι ελαφρύτερη και λιγότερο ακριβή από το ξύλο, και σύμφωνα με πρόσφατες μελέτες, μπορεί να απορροφήσει άνθρακα δύο φορές πιο αποτελεσματικά από ένα δάσος.
Όπως ήδη αναφέρθηκε, τα δομικά υλικά ευθύνονται για το 11% των παγκόσμιων εκπομπών άνθρακα και καθώς η οικοδομική βιομηχανία συνεχίζει να αναζητά τρόπους για να μειώσει το αποτύπωμα άνθρακα, οι επιστήμονες, οι αρχιτέκτονες και οι κατασκευαστές στρέφονται στα φυσικά υλικά. Μαζί με άλλα βιοϋλικά, όπως τα φύκια, το μυκήλιο ή ακόμα και ο φλοιός του καφέ, η κάνναβη γίνεται όλο και πιο δημοφιλής ως ένα από τα πιο βιώσιμα υλικά στον κόσμο.
Τι συμβαίνει όμως με τους ρυθμιστικούς κανόνες καλλιέργειάς της;
Το καλοκαίρι ολοκληρώθηκε στη Γαλλία το πρώτο δημόσιο κτίριο κατασκευασμένο από κάνναβη. Η εγκατάσταση 4.000 τετραγωνικών ποδιών Pierre Chevet Sports Centre σχεδιάστηκε και κατασκευάστηκε από το γαλλικό στούντιο Lemoal Lemoal στην πόλη Croissy-Beaubourg κοντά στο Παρίσι. Το εσωτερικό των τοιχωμάτων του αποτελείται από μπλοκ κάνναβης, ενώ η επικάλυψη από πάνελ με ίνες τσιμέντου για την προστασία των τεμαχίων κάνναβης.
Το «Hempcrete» παρασκευάζεται από την ανάμειξη κάνναβης με ασβέστη και νερό. Ζυγίζει περίπου το ένα όγδοο του κανονικού σκυροδέματος, αλλά οι αρχιτέκτονες φαίνεται πως το επέλεξαν για τις ακουστικές και θερμικές του ιδιότητες, καθώς και την αντοχή του στη φωτιά.
Οι ίδιοι συμπλήρωσαν μάλιστα πως η κύρια πρόκληση με την κάνναβη είναι να πειστούν οι πελάτες ότι είναι μια βιώσιμη εναλλακτική λύση στο σκυρόδεμα −ειδικά όταν ένας τοίχος από κάνναβη φαίνεται λίγο πιο ρουστίκ και όχι τόσο εκλεπτυσμένος όσο το σκυρόδεμα.
Μακροπρόθεσμα, η επιλογή της παραπάνω εναλλακτικής αναμένεται να βοηθήσει τους ιδιοκτήτες κτιρίων να εξοικονομήσουν ενέργεια και χρήματα χάρη στις μονωτικές του ιδιότητες.
Ενδιαφέρον έχει να αναφέρουμε πως, σήμερα, η Κίνα είναι ο μεγαλύτερος παραγωγός κάνναβης στον κόσμο, ακολουθούμενη από τη Γαλλία, τον μεγαλύτερο παραγωγό στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Οι ΗΠΑ ακολουθούν, με το τροποποιημένο νομοσχέδιο του 2018 για τη γεωργία να νομιμοποιεί πλέον τη γεωργική κάνναβη και να επιτρέπει τη σταδιακή ανάπτυξη της καλλιέργειας και χρήσης αυτής.
Παραδείγματα και Περιπτώσεις
Η πρωτοβουλία των αρχιτεκτόνων του κτιρίου στη Γαλλία δεν αποτελεί όμως μοναδική περίπτωση. Το κάθε άλλο:
(1) Στο Ketchum του Αϊντάχο, η startup Hempitecture δημιούργησε το HempWool, ένα είδος μόνωσης που αποτελείται από 95% ίνες και μπλοκ κάνναβης.
(2) Στο Durham της Βόρειας Καρολίνας, η Plantd δημιουργεί πρωτότυπα ενός Oriented Strand Board με βάση την κάνναβη (είδος υλικού που χρησιμοποιείται συχνά για την επένδυση στεγών, τοίχων και δαπέδων).
(3) Και στο Κεντάκι όμως, μια εταιρεία που ονομάζεται HempWood χρησιμοποιεί ίνες κάνναβης για την κατασκευή εναλλακτικού ξύλου. Μέσα στα επόμενα χρόνια, ο Gregory Wilson της HempWood σχεδιάζει να επεκτείνει τη χρήση εναλλακτικού ξύλου σε εξωτερικά καταστρώματα, αδιάβροχα δάπεδα και δομική ξυλεία.
Βέβαια…
Προς το παρόν, η κάνναβη δεν μπορεί να χρησιμοποιηθεί δομικά μόνη της. «Ένα από τα πράγματα που λείπει από τον τομέα της κάνναβης και τα φυτικά υλικά είναι η συνοχή…», τονίζει ο Darshil Sha, ανώτερος ερευνητής στο Κέντρο Καινοτομίας Φυσικών Υλικών στο Πανεπιστήμιο του Κέιμπριτζ. Για να μπορέσουν να υιοθετηθούν οι εναλλακτικές βιώσιμες λύσεις με βάση την κάνναβη, οι κανονισμοί πρέπει να αλλάξουν.
Μένει να δούμε αν «[η κάνναβη] είναι το φυτό του μέλλοντος» (Shah).
[1] «A new building in France makes the case for hemp to replace concrete», δημοσιευμένο 16 Δεκεμβρίου 2021, https://www.fastcompany.com/90706461/a-new-building-in-france-makes-the-case-for-hemp-to-replace-concrete
[2] https://acslabcannabis.com/blog/harvesting/how-and-when-to-harvest-hemp/
[3] https://www.natmat.group.cam.ac.uk/
