Από τις ΗΠΑ στην Τουρκία και την Ελλάδα: η παγκόσμια διάσταση του σχήματος «περιβάλλον-τουρισμός-εργασία»
«Οι ακραίες καιρικές συνθήκες βυθίζουν τον κύριο ιστότοπο του τουρισμού των ΗΠΑ» είναι ο υπότιτλος ενός πρόσφατου άρθρου στη Guardian. «Χάος ξέσπασε στην επιχείρηση του Μπιλ Γουέστ στην Πέιτζ της Αριζόνα την περασμένη εβδομάδα, όταν αναγκάστηκε να πει σε δεκάδες πελάτες ότι οι καλοκαιρινές τους διακοπές είτε ακυρώθηκαν είτε τέθηκαν σε αναμονή», αναφέρει λίγο πιο κάτω.
Ενώ η κλιματική αλλαγή έχει επιδεινώσει τις πυρκαγιές, τους καύσωνες και τις πλημμύρες το καλοκαίρι, έχει επίσης μεγάλο αντίκτυπο στην τουριστική βιομηχανία που εξαρτάται από τη λίμνη Πάουελ. Σύμφωνα με έκθεση της National Park Service, το Glen Canyon είχε 4,4 εκατομμύρια επισκέπτες το 2019, καθιστώντας το ένα από τα πιο επισκέψιμα πάρκα στη χώρα. Οι επισκέπτες ξόδεψαν 427 εκατομμύρια δολάρια στην ίδια και στη γύρω περιοχή και υποστήριζαν 5.243 θέσεις εργασίας.
Πέρα από τις επιπτώσεις στην αναψυχή, η κλιματική αλλαγή δημιουργεί άλλα μεγάλα προβλήματα στη λίμνη Πάουελ και τις δεξαμενές της στο σύστημα αποθήκευσης του ποταμού Κολοράντο που παρέχει νερό σε 40 εκατομμύρια ανθρώπους στις δυτικές Ηνωμένες Πολιτείες. Ολόκληρο το σύστημα έχει εξαντληθεί από τις ακραίες συνθήκες ξηρασίας και η λίμνη Μιντ, η μεγαλύτερη δεξαμενή της χώρας, αναμένεται να φτάσει σε ιστορικά χαμηλά επίπεδα τον Αύγουστο που θα προκαλέσει τις πρώτες υποχρεωτικές διακοπές νερού στην Αριζόνα και τη Νεβάδα.
Έχει ενδιαφέρον να παρατηρήσουμε το σχήμα περιβάλλον-τουρισμός-εργασία, θεωρώντας δύο «παραδείγματα» στην Τουρκία:
Πρώτο παράδειγμα, η υποθαλάσσια βλέννα που παραμένει (άρθρο δημοσιευμένο: 29.07.2021) στην επιφάνεια της θάλασσας του Μαρμαρά και μάλιστα στα 20-30 μέτρα (65-80 πόδια) κάτω από την επιφάνεια, σκοτώνοντας το θαλάσσια χλωρίδα στο Αιγαίο Πέλαγος. Παράλληλα, το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Αστικοποίησης ξεκίνησε μια μελέτη που εξετάζει τον τρόπο μείωσης της επίδρασης των φωσφορικών αλάτων στη θάλασσα του Μαρμαρά, με τους τρεις κύριους λόγους δημιουργίας βλεννογόνου στη θάλασσα του Μαρμαρά να είναι: (1) η στασιμότητα της θάλασσας, (2) η αύξηση της θερμοκρασίας λόγω της κλιματικής αλλαγής αλλά και (3) απόβλητα φωσφόρου και αζώτου που ρέουν προς τη θάλασσα του Μαρμαρά. Το μόνο πράγμα, όπως αναφέρει η πηγή, που είναι (λίγο πιο) άμεσα διαχειρίσιμο είναι η ρύθμιση των αποβλήτων φωσφόρου και αζώτου.
Σημαντικό, όμως, είναι να αναφερθούν οι φωτιές που σαρώνουν τουριστικές περιοχές της Τουρκίας - «οι πιο καυτές που έχουν καταγραφεί» υπογραμμίζει η πηγή. Μετά από θανατηφόρους καύσωνες στην Αμερική, πλημμύρες στην Ευρώπη και την Κίνα και πυρκαγιές στη Σιβηρία, οι σκηνές καταστροφής στην Τουρκία αυξάνουν τις ανησυχίες για την αυξανόμενη αγριότητα των ακραίων καιρικών φαινομένων σε έναν κόσμο με κλιματικές διαταραχές. Η ένταση της θερμότητας των πυρκαγιών στην Τουρκία την Πέμπτη (δημοσιευμένο: 30.07.2021) ήταν τέσσερις φορές μεγαλύτερη από οτιδήποτε έχει καταγραφεί για το έθνος, σύμφωνα με δορυφορικά στοιχεία που διαβιβάστηκαν στη Guardian. Το ρεκόρ θερμοκρασίας της Τουρκίας είχε βέβαια καταρριφθεί την προηγούμενη εβδομάδα στα νοτιοανατολικά κατέγραψε 49,1 βαθμούς Κελσίου.
Οι επιστήμονες του κλίματος έχουν προβλέψει εδώ και καιρό ότι η Μεσόγειος θα πληγεί σοβαρά από την άνοδο της θερμοκρασίας και τις βροχοπτώσεις, που οφείλονται σε «ανθρώπινες δράσεις». Ο μελλοντικός κίνδυνος πυρκαγιών προβλέπεται να αυξηθεί στη νότια Ευρώπη, σύμφωνα με την τελευταία έκθεση της Διακυβερνητικής Επιτροπής του ΟΗΕ για την Κλιματική Αλλαγή.
Πυρκαγιές έχουν ήδη πλήξει όμως και τη νότια Ελλάδα, οδηγώντας σε αναγκαστικές εκκενώσεις χωριών έξω από την πόλη της Πάτρας. Οι φλόγες αναφέρονται επίσης στη Βουλγαρία και την Αλβανία. Προειδοποιήσεις για υψηλή θερμοκρασία έχουν εκδοθεί στη Βόρεια Μακεδονία, την Αλβανία, τη Βουλγαρία και τμήματα της Ρουμανίας και της Σερβίας. Η ΕΕ εξέδωσε τον υψηλότερο συναγερμό κινδύνου πυρκαγιάς σε μέρη στην Ιταλία, την Πορτογαλία, την Ισπανία και τμήματα της βόρειας Αφρικής.
«Ο κίνδυνος είναι πολύ υψηλός αυτή τη στιγμή», δήλωσε ο Mark Parrington [1]. «Θα μπορούσαμε να αρχίσουμε να βλέπουμε περισσότερες πυρκαγιές τις επόμενες εβδομάδες εάν συνεχιστούν αυτές οι θερμοκρασίες».
Σε μία ενδιαφέρουσα βιβλιογραφική έρευνα, ήδη το 2013, ο Jarkko Saarinen [2] ανέφερε πως «οι επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής στον τουρισμό ή ο ρόλος του τουρισμού ως επιλογή νέας ζωής δεν μπορεί να αξιολογηθεί ως μια ενιαία δύναμη αλλά ως ένα δυναμικό φαινόμενο και μια διαδικασία που επηρεάζει όχι μόνο τους τουρίστες, τις αποφάσεις και τη συμπεριφορά τους, τις επιχειρήσεις και τις δραστηριότητές τους αλλά [σημαντικά] και τους ντόπιους και κοινότητες.» Μένει λοιπόν να δούμε πως θα μπορούσαν να συνεργαστούν όλοι οι προαναφερθέντες «φορείς αλλαγής» στη βιωσιμότητα του περιβάλλοντος [και συνεπώς στην ανάπτυξη ενός πιο βιώσιμου σχήματος περιβάλλον-τουρισμός-εργασία –και ουσιαστικών (επαν)ορισμών αυτού].
[1] Ο Mark Parrington είναι επιστήμονας στο τμήμα ανάπτυξης της Copernicus Atmosphere Monitoring Service (CAMS) στο ECMWF.
[2] Τα ερευνητικά ενδιαφέροντα του Jarkko Saarinen περιλαμβάνουν, μεταξύ άλλων την τουριστική ανάπτυξη και τις κοινωνικο-πολιτιστικές και οικονομικές επιπτώσεις της, τον βιώσιμο και κοινοτικό τουρισμό, την παγκόσμια περιβαλλοντική αλλαγή. Σημαντική η έρευνα, που αναφέρεται και στον κορμό αυτού του κειμένου, που είναι προσβάσιμη στο https://www.academia.edu/19452282/Tourism_climate_change_and_adaptation_a_review [accessed 31.07.2021].
Εικόνα: A wildfire on the southern Turkish coast near Manavgat, Antalya province. Photograph: Kaan Soyturk/Reuters, όπως εμφανίζεται στο https://www.theguardian.com/world/2021/jul/30/turkish-fires-sweeping-through-tourist-areas-are-the-hottest-on-record.
Ενώ η κλιματική αλλαγή έχει επιδεινώσει τις πυρκαγιές, τους καύσωνες και τις πλημμύρες το καλοκαίρι, έχει επίσης μεγάλο αντίκτυπο στην τουριστική βιομηχανία που εξαρτάται από τη λίμνη Πάουελ. Σύμφωνα με έκθεση της National Park Service, το Glen Canyon είχε 4,4 εκατομμύρια επισκέπτες το 2019, καθιστώντας το ένα από τα πιο επισκέψιμα πάρκα στη χώρα. Οι επισκέπτες ξόδεψαν 427 εκατομμύρια δολάρια στην ίδια και στη γύρω περιοχή και υποστήριζαν 5.243 θέσεις εργασίας.
Πέρα από τις επιπτώσεις στην αναψυχή, η κλιματική αλλαγή δημιουργεί άλλα μεγάλα προβλήματα στη λίμνη Πάουελ και τις δεξαμενές της στο σύστημα αποθήκευσης του ποταμού Κολοράντο που παρέχει νερό σε 40 εκατομμύρια ανθρώπους στις δυτικές Ηνωμένες Πολιτείες. Ολόκληρο το σύστημα έχει εξαντληθεί από τις ακραίες συνθήκες ξηρασίας και η λίμνη Μιντ, η μεγαλύτερη δεξαμενή της χώρας, αναμένεται να φτάσει σε ιστορικά χαμηλά επίπεδα τον Αύγουστο που θα προκαλέσει τις πρώτες υποχρεωτικές διακοπές νερού στην Αριζόνα και τη Νεβάδα.
Έχει ενδιαφέρον να παρατηρήσουμε το σχήμα περιβάλλον-τουρισμός-εργασία, θεωρώντας δύο «παραδείγματα» στην Τουρκία:
Πρώτο παράδειγμα, η υποθαλάσσια βλέννα που παραμένει (άρθρο δημοσιευμένο: 29.07.2021) στην επιφάνεια της θάλασσας του Μαρμαρά και μάλιστα στα 20-30 μέτρα (65-80 πόδια) κάτω από την επιφάνεια, σκοτώνοντας το θαλάσσια χλωρίδα στο Αιγαίο Πέλαγος. Παράλληλα, το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Αστικοποίησης ξεκίνησε μια μελέτη που εξετάζει τον τρόπο μείωσης της επίδρασης των φωσφορικών αλάτων στη θάλασσα του Μαρμαρά, με τους τρεις κύριους λόγους δημιουργίας βλεννογόνου στη θάλασσα του Μαρμαρά να είναι: (1) η στασιμότητα της θάλασσας, (2) η αύξηση της θερμοκρασίας λόγω της κλιματικής αλλαγής αλλά και (3) απόβλητα φωσφόρου και αζώτου που ρέουν προς τη θάλασσα του Μαρμαρά. Το μόνο πράγμα, όπως αναφέρει η πηγή, που είναι (λίγο πιο) άμεσα διαχειρίσιμο είναι η ρύθμιση των αποβλήτων φωσφόρου και αζώτου.
Σημαντικό, όμως, είναι να αναφερθούν οι φωτιές που σαρώνουν τουριστικές περιοχές της Τουρκίας - «οι πιο καυτές που έχουν καταγραφεί» υπογραμμίζει η πηγή. Μετά από θανατηφόρους καύσωνες στην Αμερική, πλημμύρες στην Ευρώπη και την Κίνα και πυρκαγιές στη Σιβηρία, οι σκηνές καταστροφής στην Τουρκία αυξάνουν τις ανησυχίες για την αυξανόμενη αγριότητα των ακραίων καιρικών φαινομένων σε έναν κόσμο με κλιματικές διαταραχές. Η ένταση της θερμότητας των πυρκαγιών στην Τουρκία την Πέμπτη (δημοσιευμένο: 30.07.2021) ήταν τέσσερις φορές μεγαλύτερη από οτιδήποτε έχει καταγραφεί για το έθνος, σύμφωνα με δορυφορικά στοιχεία που διαβιβάστηκαν στη Guardian. Το ρεκόρ θερμοκρασίας της Τουρκίας είχε βέβαια καταρριφθεί την προηγούμενη εβδομάδα στα νοτιοανατολικά κατέγραψε 49,1 βαθμούς Κελσίου.
Οι επιστήμονες του κλίματος έχουν προβλέψει εδώ και καιρό ότι η Μεσόγειος θα πληγεί σοβαρά από την άνοδο της θερμοκρασίας και τις βροχοπτώσεις, που οφείλονται σε «ανθρώπινες δράσεις». Ο μελλοντικός κίνδυνος πυρκαγιών προβλέπεται να αυξηθεί στη νότια Ευρώπη, σύμφωνα με την τελευταία έκθεση της Διακυβερνητικής Επιτροπής του ΟΗΕ για την Κλιματική Αλλαγή.
Πυρκαγιές έχουν ήδη πλήξει όμως και τη νότια Ελλάδα, οδηγώντας σε αναγκαστικές εκκενώσεις χωριών έξω από την πόλη της Πάτρας. Οι φλόγες αναφέρονται επίσης στη Βουλγαρία και την Αλβανία. Προειδοποιήσεις για υψηλή θερμοκρασία έχουν εκδοθεί στη Βόρεια Μακεδονία, την Αλβανία, τη Βουλγαρία και τμήματα της Ρουμανίας και της Σερβίας. Η ΕΕ εξέδωσε τον υψηλότερο συναγερμό κινδύνου πυρκαγιάς σε μέρη στην Ιταλία, την Πορτογαλία, την Ισπανία και τμήματα της βόρειας Αφρικής.
«Ο κίνδυνος είναι πολύ υψηλός αυτή τη στιγμή», δήλωσε ο Mark Parrington [1]. «Θα μπορούσαμε να αρχίσουμε να βλέπουμε περισσότερες πυρκαγιές τις επόμενες εβδομάδες εάν συνεχιστούν αυτές οι θερμοκρασίες».
Σε μία ενδιαφέρουσα βιβλιογραφική έρευνα, ήδη το 2013, ο Jarkko Saarinen [2] ανέφερε πως «οι επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής στον τουρισμό ή ο ρόλος του τουρισμού ως επιλογή νέας ζωής δεν μπορεί να αξιολογηθεί ως μια ενιαία δύναμη αλλά ως ένα δυναμικό φαινόμενο και μια διαδικασία που επηρεάζει όχι μόνο τους τουρίστες, τις αποφάσεις και τη συμπεριφορά τους, τις επιχειρήσεις και τις δραστηριότητές τους αλλά [σημαντικά] και τους ντόπιους και κοινότητες.» Μένει λοιπόν να δούμε πως θα μπορούσαν να συνεργαστούν όλοι οι προαναφερθέντες «φορείς αλλαγής» στη βιωσιμότητα του περιβάλλοντος [και συνεπώς στην ανάπτυξη ενός πιο βιώσιμου σχήματος περιβάλλον-τουρισμός-εργασία –και ουσιαστικών (επαν)ορισμών αυτού].
[1] Ο Mark Parrington είναι επιστήμονας στο τμήμα ανάπτυξης της Copernicus Atmosphere Monitoring Service (CAMS) στο ECMWF.
[2] Τα ερευνητικά ενδιαφέροντα του Jarkko Saarinen περιλαμβάνουν, μεταξύ άλλων την τουριστική ανάπτυξη και τις κοινωνικο-πολιτιστικές και οικονομικές επιπτώσεις της, τον βιώσιμο και κοινοτικό τουρισμό, την παγκόσμια περιβαλλοντική αλλαγή. Σημαντική η έρευνα, που αναφέρεται και στον κορμό αυτού του κειμένου, που είναι προσβάσιμη στο https://www.academia.edu/19452282/Tourism_climate_change_and_adaptation_a_review [accessed 31.07.2021].
Εικόνα: A wildfire on the southern Turkish coast near Manavgat, Antalya province. Photograph: Kaan Soyturk/Reuters, όπως εμφανίζεται στο https://www.theguardian.com/world/2021/jul/30/turkish-fires-sweeping-through-tourist-areas-are-the-hottest-on-record.
